Arapçada işçiye (ecir)  memura (amil) çiftçiye de (fellah) denir. Başka birine

ait bir iş veya hizmeti bir bedel karşılığında yapan  kimseye işçi, devletin belirli hizmetini yapmayı üstlenen kişiye memur denir.

Kitap ve Sünnette iş hayatı ile ilgili deliller;

Kuran’ı  kerimde çalışma ve iş hayatı ile ilgili çeşitli ayetler vardır.
Yusuf peygamberin mısır melikinin isteği üzerine hazine ve ekonomik işleri düzenlemeyi üstlenmesi ve böylece Mısır’da vuku bulan  kıtlık yıllarının hafif atlatılması gibi. Bu hizmetlerinde Yusuf (aleyhisselam)ın yaptığı işler devlet hizmetinde memurluk  sayılabilir.

Mesela Musa (aleyhisselam)ın Şuayıp peygamberin işinde ücretle 8-10 yıllık süreyle çalışması. Musa (aleyhisselam)ın bu çalışması işçilik olarak kabul edilir.

“İnsan için ancak çalıştığının karşılığı vardır.”
Necm suresi ayet: 39

“İnsanlara mal ve ücretlerini eksik vermeyin.  Eğer boşadığınız kadınlar sizden olan çocuğunuzu emzirirlerse onlara ücretlerini veriniz.”
Araf suresi ayet: 85

Musa aleyhisselam ile  Hızır  aleyhisselam yolculuk yaparken yolları bir köye uğrar  Hızır aleyhisselam orada yıkılmak üzere olan bir evi sağlamlaştırır ve buna karşılık  herhangi bir ücret talep etmez  yiyecek sıkıntısı içinde olduklarından  Musa aleyhisselam  Hızır aleyhisselam’a şöyle der:

“Eğer sen isteseydin bu işe karşılık ücret alırdın.”
Kehf suresi ayet: 77

Hadisi Şerifte:

“Kim bir işçiyi kiralarsa ona vereceği ücreti bildirsin.”

“İşçinin hakkını alınteri kurumadan verin”

Peygamberimiz bu Hadis-i Şeriflerinde işçi ile çalışmaya başlamadan önce sözleşme yapılmasını ve iş bitince de hakkının eksiksiz ve zamanında ödenmesini buyurup, işçinin işveren üzerindeki hakkına riayet edilmesinin önemini ortaya koymuştur.

Yazarın  bakışı ve önerisi;

         Kapitalist sistemde  müslüman tacir ve müslüman  işçi olmak
zaten  başlı başına karmaşık bir kavram.
         Şöyle ki; Öz sermayeniz yok veya yetersiz ise bankadan  faizli para alamazsınız.  Finans kurumları da faizli bankaları referans alarak ipotek almadan  murabaha yapmıyor.
          Kâr zarar ortaklığı sistemi yok.  Ortaklık kültürümüz de zayıf.
Yaptığımız işin rakipleri artarsa rakabet etme kültürümüzde yok.  Ben siftah ettim diğer ihtiyacını komşumdan al kültüründen geliyoruz ama kapitalizmin baskısıyla o kültürden uzaklaştık.

         Kapitalist sistemde ise rakibine fırsat vermeyeceksin. Reklam yaparak rakibin adamını çalıp, gizli veya aşikar haksız yıkıcı rakabet yaparak rakibini iflas ettirmenin serbest olduğu bir dünyada müslüman bir tacir olmak.
         İşyerinde  yükselebilmek için birilerinin omuzuna basmak veya birilerinin ayağını kaydırmak ya da bu ihtimallere maruz kalmadan işinizi muhafaza etmenin zor olduğu bir sistemde, işçi ve memur olmak.
         Ama herşeye rağmen imtahan dünyasında müslüman olmak ve müslüman kalmak.

         Sistemi değiştiremeyeceğimize göre bu uğurda bize düşenleri yapabilmek, en azından vicdanımızı rahatlatır.

İşverende aranan kriterler:

1- Yaptığı işin ürettiği ürünün verdiği hizmetin helal dairesinde olması.
2- Yeteri kadar sermayeye sahip olması.
3- En iyi bildiği işi yapmalı.
4- Şirketine, ortaklarına, devletine ve çalışanına karşı sorumluluk sahibi olmalı.
5- Alternatif finans kaynakları kullanma becerisi olmalı.

6- Entellektüel sermaye ile çalışabilme  donanımına sahip olmalı.
7- “Ürettiği ürün veya hizmeti insanlar niçin ondan alsın” sorusuna bir cevabı olmalı.
8- Rekabet ederken yıkıcı olmamalı.  (Hizmet odaklı olmalı.)
9- Şirketin de yaşayan bir varlık olduğunu ve onunda bir ömrü olduğunu unutmamalı.
10- Şirketi uzun yaşatacak  eylem ve taktikleri günün şartlarına uygun revize etmeli.

İşçi, memur ve çiftçi için öneriler;

1- Seçtiği iş ve mesleğin helal dairesinde olduğundan emin olmalı,  kazancı helal olmalı.
2- Sevdiği  ve yapabileceği işi, mesleği  seçmeli bu mümkün değilse yaptığı işin püf noktalarını öğrenmeli.
3- İşini severek  yapmalı işi eğlenceli hale getirmeli.
4- Ekip çalışmasını olmazsa olmaz kabul etmeli.
5- Yaptığı işe odaklanmalı  kimin ne yaptığıyla  ne maaş aldığıyla  ve ne konuştuğuyla ilgilenmemeli.
6- Her saat başı verimliliğini ölçmeli ve kalan sürede işini bitirip bitiremeyeceğini hesaplayarak performansını dengelemeli.
7- Yaptığı iş ne olursa olsun çok önemli ve kıymetli olduğunu  unutmamalı.
8- Meslektaşlarının  başarı sebeplerini araştırmalı.
9- Mesleğini geliştirecek kurslara katılmalı  makaleleri okumalı kişisel gelişim kitapları okumalı.
10- Vatana millete geleceğine katkı sağladığını unutmamalı.

Cafer KARADUMAN